Η έκκληση του Προέδρου για μείωση των επιτοκίων πυροδοτεί συζήτηση στον τραπεζικό τομέα

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης εξέφρασε πρόσφατα τις ανησυχίες του για την αύξηση του κόστους δανεισμού λόγω των αυξήσεων των επιτοκίων που επηρεάζουν τόσο την οικονομία όσο και τα νοικοκυριά.

Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα "Φιλελεύθερος", ο Πρόεδρος κάλεσε τις τράπεζες να λάβουν ουσιαστικά μέτρα για να συμβάλουν στην απορρόφηση μέρους αυτού του αυξανόμενου κόστους και να ελαφρύνουν το βάρος των οικογενειών με χαμηλό εισόδημα. Εξέφρασε τις ανησυχίες του για την πιθανή αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, εάν το κόστος δανεισμού συνεχίσει να ανεβαίνει ανεξέλεγκτα.

Ο κ. Χριστοδουλίδης, υπογραμμίζοντας τη σημασία ενός εύρωστου τραπεζικού συστήματος για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, κάλεσε τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να βοηθήσουν τα άτομα που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις. Τόνισε την ανάγκη οι τράπεζες να διαδραματίσουν πιο υποστηρικτικό ρόλο σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς.

Ο Πρόεδρος επεσήμανε επίσης τη σημασία των επιτοκίων για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων δαπανών των νοικοκυριών. Διευκρίνισε ότι ενώ η εκτελεστική εξουσία δεν μπορεί να παρέμβει άμεσα, η κυβέρνηση μπορεί να κάνει συστάσεις προς τις τράπεζες. Ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός επανέλαβε τα ίδια, προτρέποντας τις τράπεζες να μειώσουν τα επιτόκια δανεισμού τους.

Υπό το πρίσμα αυτών των ανησυχιών, ο κ. Κεραυνός αναμένεται να συναντηθεί με τους επικεφαλής των τραπεζών την ερχόμενη εβδομάδα. Επιπλέον, η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να εισαγάγει φόρο έκτακτων κερδών στα κέρδη των τραπεζών που προκύπτουν από την αύξηση των επιτοκίων.

Η κατάσταση κλιμακώθηκε μετά την αύξηση των τριών βασικών επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) κατά 25 μονάδες βάσης στις 27 Ιουλίου, σηματοδοτώντας την ένατη αύξηση των επιτοκίων από τις 27 Ιουλίου 2022. Η κίνηση αυτή αποσκοπούσε στην ταχεία επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Ωστόσο, άφησε τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις στην Κύπρο να αγωνίζονται, δεδομένου του εύθραυστου οικονομικού περιβάλλοντος.

Οι πολιτικές πιέσεις αυξάνονται για αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων, καθώς οι κυπριακές τράπεζες προσφέρουν σήμερα τις χαμηλότερες αποδόσεις μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Για τα νοικοκυριά με διάρκεια ενός έτους, το μέσο επιτόκιο καταθέσεων τον Ιανουάριο ήταν μόλις 0,24%, το οποίο αυξήθηκε σε 1,21% μέχρι τον Ιούνιο. Ομοίως, το επιτόκιο καταθέσεων για τις επιχειρήσεις αυξήθηκε από 1,97% τον Ιανουάριο σε 3,16% τον Ιούνιο.

Τα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων παρουσίασαν επίσης διακυμάνσεις, με τα επιτόκια να αυξάνονται στο 4,67% τον Μάρτιο και στη συνέχεια να μειώνονται στο 4,19% μέχρι τον Ιούνιο. Αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις στο χαρτοφυλάκιο ενυπόθηκων δανείων ύψους σχεδόν 2 δισεκατομμυρίων ευρώ για κατοικίες αξίας έως 350.000 ευρώ.

Ως απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις, οι περισσότερες εγχώριες τράπεζες έχουν εισαγάγει διάφορα προγράμματα για να αυξήσουν τα επιτόκια καταθέσεων και να διατηρήσουν τους πελάτες ενυπόθηκων δανείων, ιδίως εκείνους που έχουν συνεπές ιστορικό πληρωμών. Τον Ιούνιο, το μέσο επιτόκιο της ΕΕ για καταθέσεις με διάρκεια ενός έτους αυξήθηκε κατά 24 μονάδες βάσης σε 2,73%, κυρίως λόγω των επιπτώσεων των μεταβολών των επιτοκίων.

Το αίτημα του Προέδρου να βοηθήσουν οι τράπεζες στη μείωση των οικονομικών επιβαρύνσεων των πολιτών αποτελεί επί του παρόντος θέμα έντονης συζήτησης στον τραπεζικό κλάδο. Η Κύπρος αντιμετωπίζει επί του παρόντος τις επιπτώσεις των αυξήσεων των επιτοκίων και ο τραπεζικός τομέας πρέπει να αποφασίσει πώς θα συμβάλει στη σταθερότητα της οικονομίας του τόπου.